Mijn titel

Het is de schuld van de overheid

Boosheid van burgers is regelmatig gericht op de overheid, ziet EMMA’s Ton Baetens. Recente onderzoeken laten zien dat het vertrouwen in de overheid afneemt. Maar is dat terecht?

Niet als je het aan Ton vraagt. In de nieuwe videorubriek De Bemoeial legt hij uit dat het wantrouwen in de overheid groeit omdat we elkaar de put in praten. Negatieve verhalen in de media versterken het beeld dat we de overheid niet kunnen vertrouwen en dat narratief vertellen we ook aan elkaar op school en op werk. Hoe verbreken we die vicieuze cirkel? ‘We moeten die overheid weer dichterbij halen. Daar moeten wij, burgers zélf, een rol in spelen.’

40 jaar lang in gesprek

De maatschappelijke dialoog is niet alleen iets van de laatste jaren. Al sinds de jaren ’80 zien we dat het gesprek tussen de burger en de overheid vaak gepaard gaat met kritiek die je ook nu ziet: de plannen liggen al klaar, maar niet iedereen kan goed meepraten.

EMMA’s Jonneke Stans schreef een essay, waarin ze laat zien hoe de overheid de afgelopen 40 jaar in gesprek was met de samenleving. Wat hebben we daarvan geleerd? De manier waarop je de dialoog insteekt, maakt uit. Draagvlak, dialoog en daadkracht gaan hand in hand.

Boos en aangehaakt

Wat moet je hiermee als je je boos maakt over iets? Zeker als je ziet dat sommige dilemma’s al lang spelen. Hoeveel ruimte mag je innemen om van je te laten horen? In gesprekken met bewoners bij burgerberaden en met ambtenaren haalden we een aantal belangrijke tips:

1. Zoek het gesprek op: ken je de raadsleden van je gemeente? Vaak vinden zij het leuk om inwoners van de gemeente te spreken over wat ze bezighoudt. De overheid voelt een stuk dichterbij als die een gezicht heeft.
2. Vertel ook de verhalen waarbij het contact met de overheid wél positief was. 
3. Kijk naar het grote plaatje. Soms staat je boosheid symbool voor iets anders. 
4. Ga uit van er samen uit willen komen. Een dialoog waarin je je gelijk wilt halen, is geen dialoog. 
5. Bedenk ook dat de overheid niet alles kan oplossen. Als burger kun je veel zelf opzetten in je eigen wijk. Vaak is het makkelijker voor de overheid om aan te sluiten bij initiatieven dan met een kant-en-klare oplossing te komen. 

Er moeten nog veel stappen gezet worden om dichterbij te komen tot elkaar. Om af te sluiten met een quote van Ton: 'Vertrouwen is een schaars goed. Zoals een oud zegswijs al wist: het komt te voet en gaat te paard. Alle reden om daar – dus – zorgvuldig mee om te gaan.'

Never waste a good crisis

Kunnen we iets met dat conflict tussen burger en overheid? Hoe haal je de overheid dichterbij? Nanke Verloo denkt dat er waarde zit in elke crisis. Burgers die ergens iets van vinden en zich boos maken, weten zich namelijk vaak snel én krachtig te organiseren. En met die energie kun je iets.

Voor de overheid ligt hier een belangrijke taak, vindt Nanke. En dat begint bij luisteren naar mensen die je niet vaak hoort. ‘Er zijn altijd groepen die je niet hoort, totdat ze ineens héél boos zijn.’ We interviewden Nanke over wat de overheid nog meer kan doen om alles uit de participatiesamenleving te halen.